Mirasın Hükmen Reddi Nedir?

Mirasın hükmen reddi hakkında merak edilenleri bu yazımızda bulabilirsiniz. Sorularınızı, aşağıda bulunan yorumlar bölümünden iletebilirsiniz. Hukuki desteğe ihtiyaç duyduğunuzda randevu almak için bizlere ulaşabilirsiniz.

Mirasın Hükmen Reddi Nedir?

Mirasın hükmen reddi, kanundan kaynaklanan mirasın reddi türüdür. Medeni Kanun madde 605 hükmüne göre; “Ölümü tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.” Söz konusu hükme göre miras bırakanın vefat ettiği tarihte; terekenin borca batık olduğu, resmi şekilde belirlenmiş veya açıkça anlaşılır nitelikte bulunuyor ise mirasın reddedildiği karine olarak kabul edilir. Reddi miras ise başkaca bir şekil şartına tabidir.

Mirasın Hükmen Reddi İle Mirasın Gerçek Reddi Aynı Mıdır?

Mirasın reddi, iki şekilde gerçekleşebilir: mirasın hükmen reddi veya mirasın gerçek reddi. Mirasın hükmen reddi ve mirasın gerçek reddi birbirinden farklıdır. Mirasın gerçek reddi, Medeni Kanun madde 609’a göre; ayırt etme gücüne sahip ve ergin olan mirasçıların yazılı veya sözlü olarak mirası reddettikleri yönündeki kayıtsız ve şartsız beyanlarını Miras bırakanın son yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesine bildirmeleri ile miras reddedilir. Söz konusu hükme göre; mirasın gerçek reddinde, ret iradesinin yazılı veya sözlü olarak mahkemeye bildirilmesi şartı aranır.

Bununla beraber mirasın hükmen reddedilmesinde, mahkemeye başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Mirası reddetme süresi olan 3 aylık süreyi, mirası örtülü olarak kabul etmeden geçiren kimse için, mirasın hükmen reddedildiği kabul edilir. Diğer yandan mirasın gerçek reddinde, miras bırakanın borca batık halde olması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır; mirasçılar sebep göstermeksizin mirası reddedebilir. Buna karşılık mirasın hükmen reddedilmiş kabul edilmesi için miras bırakanın borca batık olduğu açıkça anlaşılır olmalı veya resmi şekilde ispat edilmiş olmalıdır.

Mirasın Hükmen Reddi Davası Nasıl Açılır?

Mirasın hükmen reddi davası, Asliye Hukuk Mahkemeleri nezdinde bir dilekçe marifeti ile açılır. Söz konusu davada, miras bırakanın borca batık olduğunun ispatı gerekir. Bu ispat, resmi bir belgeye dayanabilir. Resmi bir belgeye dayanmayan borca batık halleri bakımından; mahkeme nezdinde, miras bırakanın banka, tapu kayıtları, araç bilgi sistemleri, SGK kayıtları, zabıta marifeti ile alacak ve borçlarının araştırılması talep edilebilir.

Mahkemece miras bırakanın malvarlığı sorgulanır ve malvarlığında yer alan aktif (alacak) değerler ve pasif (borç) değerler hesaplanmak suretiyle miras bırakanın borca batık olup olmadığı hususu karara bağlanır. Bu hususta verilecek hüküm tespit niteliğinde olup; mirasın hükmen reddi için özellikle dava açılmasına gerek yoktur.

Mirasın Hükmen Reddi Yetkili Mahkeme Nasıl Belirlenir?

Mirasın hükmen reddi davasında, genel yetki kuralları geçerli olup; yetkili mahkeme davalının son yerleşim yeri mahkemesidir. Mirasın hükmen reddi davası açmak için davada husumet bulunması yani davanın birine yöneltilmesi gerekir. Bu takdirde davanın yöneltileceği kişiler “tereke alacaklıları” olup; herhangi bir tereke alacaklısına karşı dava yöneltilebilir.

Hükmen Reddi Miras Nasıl Yapılır?

Mirasın hükmen reddedilmiş kabul edilmesi için dava açma imkanı bulunsa da; bu yol zorunlu değildir. Tereke açıldıktan sonra mirası reddetme süresi 3 aydır. Bu sürenin sessiz geçirilmesi yani herhangi bir beyanda bulunulmayıp aynı zamanda mirasın örtülü olarak kabul edilmemesi halinde miras hükmen reddedilmiş sayılır. Mirasın örtülü olarak kabul edilmesi halinde ise mirası hükmen reddetme hakkının kaybedileceği Yargıtay içtihatlarında da vurgulanmıştır.

Mirasın hükmen reddedildiğinin tespiti için ayrı bir dava açılabileceği gibi, tereke alacaklıları tarafından mirasçılara karşı açılan bir davada def’i yani bir çeşit itiraz olarak ileri sürülebilir. Aynı zamanda tereke alacaklıları tarafından yapılan icra takibinde itiraz olarak da ileri sürülebilir. Bu takdirde mahkeme, mirasın hükmen reddedildiğini ispatlamak için mirasçılara uygun bir süre verecektir. İspat, resmi bir belge ile yapılabileceği gibi; miras bırakanın vefat ettiği tarihteki malvarlığının araştırılması mahkemeden de talep edilebilir.

Yargıtay içtihatlarında da ifade edildiği üzere mirasın hükmen reddinin tespit edilmesi bir süreye bağlı olmayıp, mirasçılar alacaklılara karşı açacakları tespit davası ile terekenin borca batık olduğunun tespitini her zaman talep edebilir.

Mirasın Hükmen Reddi İcra Takibinin Durdurulması Mümkün Mü?

Mirasın hükmen reddinin, icra takibini durdurması mümkündür. Nitekim mirasın hükmen reddi, icra takipleri açısından itiraz niteliğindedir. Tereke alacaklıları tarafından gönderilen ödeme emrine, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde mirasın hükmen reddedilmiş olması gerekçesi ile itiraz edilebilir. Söz konusu itirazı ispatlamak içine aciz vesikası gibi resmi bir belgeye sahip olunmaması halinde, miras bırakanın vefat ettiği tarihte açıkça borca batık olduğunun tespiti mahkemeden istenebilir. Bu inceleme İcra Mahkemesi tarafından yapılamaz. İcra Mahkemesi, genel mahkeme niteliğinde olan Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması için mirasçılara uygun bir süre verir. Söz konusu süre içerisinde, Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde, mirasın hükmen reddedildiğinin tespiti istenir. Mirasın hükmen reddi gerekçesi ile duran icra takibi, mahkemenin mirasın hükmen reddine dair verdiği tespit kararıyla iptal edilir.

Terekenin Borca Batık Olması Nedir?

Tereke, miras bırakanın malvarlığı, tüm hak ve borçlarına verilen isimdir. Terekenin borca batık olması, miras bırakanın malvarlığın; sahip olduğu alacaklar ve borçlar karşılaştırıldığında, borçlarının alacaklarından fazla olması durumudur.

Terekenin Borca Batık Olduğunun Tespitini Nasıl Sağlarım?

Terekenin borca batık olduğu icra takibi neticesinde verilen aciz vesikası gibi bir resmi belge ile ispatlanabilir. Bununla beraber terekenin borca batık olduğunun tespiti, mahkeme nezdinde talep edilebilir. Terekenin borca batık olduğunun tespiti, Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca Asliye hukuk Mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Nitekim Yargıtay İçtihatları da bu yöndedir.

Terekenin borca batık olduğuna dair tespit yapılırken, miras bırakanın tüm malvarlığı incelenir. Miras bırakanın sahip olduğu taşınır-taşınmaz malvarlıkları, bankalar nezdindeki birikimleri, tüm alacak ve borçları gibi hususlar araştırılır. Bu doğrultuda terekede yer alan, aktif (alacak) ve pasif (borç) değerler karşılaştırılır. Borçların alacaklardan fazla olması halinde terekenin borca batık olduğuna hükmedilir. Nitekim Hukuk Genel Kurulu da vermiş olduğu yakın tarihli bir kararında terekenin borca batık olduğunun aciz vesikası ile ispatlanması veya mahkeme nezdinde araştırılması gerektiğini ifade etmiştir.